“Baas over eigen energie: de mienskip is de motor.”
– Rommert Stellingwerf over duurzaamheid in Aldeboarn

Rommert Stellingwerf (75) ging in 2005 met pensioen na een internationale loopbaan van bijna dertig jaar bij Shell, maar stilzitten doet hij sindsdien allerminst. Als voorzitter van de Enerzjy Koöperaasje Aldeboarn (EKA) zet hij zich actief in voor de verduurzaming van het dorp. Tegelijkertijd blijft hij internationaal betrokken: voor de International Standardization Organization (ISO) helpt hij mee aan het opstellen van normen voor projectmanagement. Ook lokaal is hij volop actief als vrijwilliger.

Rol in de energietransitie
“Sinds 2011 wonen mijn vrouw en ik met veel plezier in een verbouwde woonboerderij net buiten Aldeboarn,” vertelt Rommert. “Toen we hier kwamen wonen, hebben we bij de verbouwing 36 zonnepanelen op het dak gelegd en een zonneboiler geïnstalleerd. In gesprek met de installateur kwam het besef: de energietransitie is belangrijk, en daar kunnen we zelf een rol in spelen. Niet alleen voor ons huis, maar voor het hele dorp. Dat was voor mij de aanleiding om in 2015, samen met anderen, de Enerzjy Koöperaasje Aldeboarn op te richten.”

Van laadpunt tot zonnedak
De oprichting van deze coöperatie was het begin van iets moois, want er zijn sindsdien in Aldeboarn al verschillende mooie initiatieven van de grond gekomen. Rommert: “We zijn begonnen met een klein, zichtbaar project: een fiets-oplaadpunt in het centrum van het dorp. Daarna hebben we, samen met veertien dorpsbewoners, een zonnedak op het dorpshuis gerealiseerd. Ook we hebben een gezamenlijke inkoopactie opgezet voor zonnepanelen op particuliere huizen. En sinds kort sponsort de EKA een elektrische deelauto voor het dorp. Elk project ontstond vanuit betrokkenheid van bewoners, en het gevoel: dit kunnen we samen regelen.”

De volgende stap: van het gas af
Inmiddels zit er een grote volgende stap aan te komen: Aldeboarn aardgasvrij maken. “De afgelopen twee jaar hebben we gewerkt aan een warmte-uitvoeringsplan. Dit doen wij samen met de gemeente Heerenveen en externe adviseurs. We onderzoeken nu of een warmtenet op basis van aquathermie – door warmte uit de rivier de Boarne te halen – technisch én financieel haalbaar is voor het dorp. Voor de huizen en boerderijen in het buitengebied, is een warmtepomp de beste oplossing.”

Mienskip als motor
“Wat Aldeboarn bijzonder maakt? De enorme gemeenschapszin!” Rommert glimlacht. “In een dorp met maar 700 woningen en 1500 inwoners zijn er meer dan veertig verenigingen actief. En we organiseren al 78 jaar de Gondelvaart, elk jaar op de laatste vrijdag van augustus. Die saamhorigheid is de basis van alles wat we doen. Het is ook de reden dat het motto van onze duurzaamheidsplannen ‘baas oer eigen enerzjy’ is. We regelen het graag zelf – met elkaar.”

Grotere stappen
“In 2020 zijn we, samen met de coöperaties van Akkrum-Nes en Aengwirden, gestart met de Samenwerkende Heerenveense Energie Coöperatie (SHEC), waarvan ik sinds de oprichting de penningmeester ben. Daarmee wilden we grotere projecten oppakken binnen de gemeente Heerenveen. SHEC heeft inmiddels twee drijvende zonneparken in het industriegebied Haskerveen overgenomen: De Dolten I en II. Ook heeft SHEC zelf een groot zonnepark gebouwd: Energiepark Klaverblad Noordoost, tegenover de zuivelfabrieken op het IBF-industrieterrein. En we kijken naar kansen voor nog meer zonneparken en mogelijk ook windmolens in de gemeente. Bestuurders van die parken zijn vrijwilligers uit de dorpen. Een deel van de opbrengsten gaat elk jaar terug naar de lokale coöperaties. Verder zou SHEC een warmtebedrijf kunnen opzetten dat een warmtenet in Aldeboarn kan aanleggen en beheren. Maar dat is nog toekomstmuziek.”

Droom voor de toekomst
Rommert heeft absoluut nog dromen voor de toekomst van het dorp. Niet alleen over zonnepanelen of warmtenetten, maar over iets groters: een gemeenschap die samen bepaalt hoe haar eigen energie wordt opgewekt, gedeeld en beheerd. “Mijn droom is dat Aldeboarn ruim voor 2050 energieneutraal is. Maar niet alleen dat. Ik wil dat de inwoners inbreng houden in wat we doen, en hoe we het doen. Dat we samen de regie houden – over onze warmte, over onze stroom. Of dat nou via onze eigen coöperatie is of via SHEC. Dan maken we niet alleen duurzame energie, maar ook een sterk en leefbaar dorp. Zo wordt de energie niet alleen groen, maar ook van en vóór de mensen van Aldeboarn.”

Afbeelding boven:de Enerzjy Koöperaasje Aldeboarn (EKA). Rommert Stellingwerf: derde van rechts achteraan.

Tom Yntema: “Verduurzaming gaat door, want stilstand heeft ernstige gevolgen”

Tom Yntema, voorzitter van de Samenwerkende Heerenveense Energie Coöperatie (SHEC), heeft meer dan 40 jaar ervaring in leidinggevende functies bij politie en justitie. In 2019 besloot hij zich in te zetten voor de energietransitie en trad hij toe tot Duurzaam Akkrum-Nes, waar hij al snel voorzitter werd. In 2021 stapte hij over naar het bestuur van SHEC en in 2024 werd hij voorzitter. Wat drijft Tom als voorzitter en hoe kijkt hij naar de toekomst van de energietransitie in de regio Heerenveen?

Tom: “Mijn reis in de wereld van energiecoöperaties begon toen ik bestuurslid werd bij Duurzaam Akkrum-Nes. In 2020 was ik erbij toen SHEC werd opgericht, en in 2021 trad ik toe tot het bestuur. We hadden destijds afgesproken om de rollen binnen SHEC op termijn te wisselen. Nu, als voorzitter, werk ik samen met een geweldig team om de doelen van SHEC te realiseren.”

Meer energieparken
De afgelopen vier jaar heeft SHEC zich gericht op de aankoop van Energiepark De Dolten en de realisatie van Energiepark Klaverblad Noordoost. Tom: “We zijn in gesprek met een aantal partijen om een energiepark te ontwikkelen. In verband met het uitgangspunt dat er sprake moet zijn van minimaal 50% lokaal eigendom, worden wij daarbij betrokken. Hiernaast biedt de nieuwe energiewet, in het kader van de energietransitie, nieuwe opties voor zowel bedrijven als inwoners. SHEC gaat hier de komende periode de mogelijkheden en kansen bekijken voor onze gemeente.”

SHEC’s bijdrage aan de energietransitie
SHEC bundelt de krachten van lokale energiecoöperaties om zo de energietransitie in de regio Heerenveen te versnellen. Tom benadrukt dat de samenwerking tussen de lokale coöperaties, de realisatie van de energieparken mogelijk heeft gemaakt: “Door de kennis en de vrijwillige inzet van de lokale coöperaties konden we deze projecten realiseren. Ook werken we aan het verbreden van de mogelijkheden van onze energieparken. De parken bevinden zich op industrieterreinen in Heerenveen, waar de provincie de mogelijkheid biedt om ook windmolens te plaatsen. Op deze wijze kan gebruik gemaakt worden van dezelfde netaansluiting waarbij in de winter- of slechtweer periode sprake kan zijn van meer energieproductie. Daarnaast wordt er dit jaar een batterij geïnstalleerd bij Energiepark Klaverblad Noordoost. We blijven dus de mogelijkheden van onze energieparken verbreden en willen ook bijdragen aan de opslag van duurzame energie.”

Initiatieven voor een CO2-vrije regio
Tom benadrukt dat elektrificatie, goede isolatie en het gebruik van bio-based materialen belangrijk zijn voor het verminderen van de CO2-uitstoot. “SHEC moedigt energieadvies en het gebruik van energiebesparende middelen aan voor zowel inwoners als bedrijven. We moeten blijven zoeken naar manieren om de energietransitie toegankelijk en betaalbaar te maken voor iedereen,” zegt hij.

In de regio zijn Aengwirden, Nes en Aldeboarn actief met warmte-uitvoeringsplannen. “Het proces is in gang gezet, maar het duurt nog enkele jaren voordat we in 2050 helemaal van het gas af kunnen,” legt Tom uit. Tot 2030 ligt de ambitie van de gemeente Heerenveen op schema, daarna moet er meer gebeuren. SHEC zal haar bijdrage verder intensiveren, vooral door energieprojecten die de winterse energievoorziening, zoals windmolens, mogelijk maken. Tom: “Duurzame energie vermindert niet alleen de afhankelijkheid van het buitenland, maar draagt ook bij aan de strijd tegen de opwarming van de aarde. Lokale initiatieven dragen bij aan kennisdeling en zorgen ervoor dat de opbrengsten ten goede komen aan de regio.”

Uitdagingen en kansen
Tom ziet zowel uitdagingen als kansen voor de komende periode: “Continuïteit in het bestuur is een belangrijke uitdaging voor SHEC,” vertelt hij. “De leningen van de huidige parken zijn pas over 15 jaar afgelost, dus we moeten in de toekomst zorgen voor een goede opvolging van de huidige bestuurders met de juiste expertise. Daarnaast blijft de energietransitie onvoorspelbaar. Daarom moeten we flexibel inspelen op snelle veranderingen.”

Toekomst
De komende periode zullen politieke en bestuurlijke besluiten op lokaal, regionaal, nationaal en Europees niveau cruciaal zijn voor het verdere verloop van de energietransitie. “Wordt er ingezet op kernenergie? Blijven er mogelijkheden voor betaalbare windparken? En hoe zit het met de ontwikkeling van zonne-energie op daken?” Tom wijst ook op nieuwe ontwikkelingen in energieopslag, zonnecellen en efficiëntere energiewinning via wind en water. “Het zijn spannende tijden, maar wij blijven kansen grijpen waar mogelijk.” Ondanks de huidige politieke vertragingen blijft hij optimistisch: “Verduurzaming gaat door, want stilstand heeft ernstige gevolgen voor onze samenleving en de planeet.”

Bouw Energiepark Klaverblad Noordoost gegunt aan Zonnestroom Nederland

Op 21 juni ondertekenden de Samenwerkende Heerenveense Energie Coöperatie (SHEC) en Zonnestroom Nederland (onderdeel van de ELIX Group) de overeenkomsten voor de bouw en het 15-jarig onderhoud van Energiepark Klaverblad Noordoost te Heerenveen.

Klaverblad Noordoost bestaat uit een gebied van circa 120 hectare aan de noordzijde van de A7, tegenover het bedrijventerrein IBF Heerenveen. Het gebied wordt ontwikkeld tot 50 hectare natuur-inclusieve landbouw, een 40 hectare all-electric bedrijventerrein en een energiepark van 30 hectare.

De ontwikkeling, bouw en exploitatie van het energiepark wordt gedaan door het lokaal maatschappelijk initiatief SHEC, dat daarvoor Energiepark Klaverblad Noordoost B.V. in 100% lokaal eigendom heeft opgericht. Het energiepark draagt bij aan de doelstellingen van de coöperatie en de gemeente Heerenveen om het energieverbruik en CO2-uitstoot in de gemeente te reduceren.

Tevens draagt de bouw bij aan de doelstelling van de gemeente Heerenveen om in 2030, 70% van het elektriciteitsverbruik van de gehele gemeente lokaal duurzaam op te wekken.

Het energiepark bestaat uit circa 43.500 zonnepanelen met een totaal opgestelde capaciteit van 30MWp. Er is in het park ruimte gereserveerd voor toevoeging van energieopslag. Met de bouw van Energiepark Klaverblad Noordoost en de aansluiting van het park op de openbare infrastructuur ontstaat er ook een situatie op basis waarvan Energiepark Klaverblad Noordoost bij kan dragen aan efficiënter en effectiever gebruik van het elektriciteitsnet. Enerzijds door het faciliteren van lokaal verbruik van de geproduceerde elektriciteit, anderzijds door vraag en aanbod van energie in evenwicht te brengen middels een energieopslagsysteem en het laden van elektrische voertuigen voor wegtransport op het naastgelegen bedrijventerrein.

Zonnestroom Nederland is onderdeel van de ELIX Group en heeft jarenlange ervaring met het bouwen, onderhouden en slim aansturen van grootzakelijke zonnestroominstallaties in binnen- en buitenland. Vanuit de vestiging in Tynaarlo zal dit mooie project in de regio worden aangestuurd.

“De combinatie van zonnepanelen, een toekomstige batterij en de wens om het park slim aan te sturen, zorgt ervoor dat dit project perfect bij ons past. Het park zal door ons dan ook volledig voorbereid worden op de toekomstplannen van de Samenwerkende Heerenveense Energie Coöperatie.” Aldus Roel Lok, Zonnestroom Nederland.

In september wordt gestart met de bouw en de verwachting is dat het energiepark begin volgend jaar in gebruik kan worden genomen.

(Foto: FPH)

Erfpachtovereenkomst voor Energiepark Klaverblad Noordoost

Foto: Ömer Sezen

De Samenwerkende Heerenveense Energie Coöperatie (SHEC) gaat op Klaverblad Noordoost een energiepark realiseren. Hiervoor ondertekenden wethouder Hedwich Rinkes namens de gemeente en het bestuur van de SHEC, vandaag een erfpachtovereenkomst. Met het regelen van het erfpachtrecht kan de energiecoöperatie nu de volgende stap zetten in de realisatie van Energiepark Klaverblad Noordoost.

Wethouder Hedwich Rinkes is verheugd met de overeenkomst: “Zonne-energie is onmisbaar in onze weg naar een fossielvrije samenleving. Het is een prachtig resultaat dat we een samenwerking tot stand hebben kunnen brengen waarin een lokale maatschappelijke partij een zonnepark kan realiseren op gemeentegrond. Het park draagt straks voor een belangrijk deel bij aan onze gemeentelijke doelstelling om in 2030 70% van het elektriciteitsverbruik van de gehele gemeente lokaal duurzaam op te wekken.”

Groene stroom voor 8000 huishoudens
De overeenkomst regelt het gebruik van 20 hectare gemeentegrond gedurende een periode van 30 jaar. Op de grond realiseert de energiecoöperatie een energiepark met ruim 40.000 zonnepanelen. Daarmee wordt per jaar 30 miljoen kWh groene stroom geproduceerd, wat overeenkomt met het verbruik van 8.000 huishoudens. In het energiepark is ruimte gereserveerd voor toekomstige toevoeging van batterijopslag.

100% Lokaal Eigendom
De SHEC is zeer ingenomen over het verloop van de samenwerking met de gemeente. Voorzitter Piet Dijkstra: “Nadat we eerder twee drijvende zonneparken hebben overgenomen, realiseren we nu zelf een energiepark dat voor 100% in lokaal eigendom is. Het is fantastisch dat we als lokaal maatschappelijk initiatief hiervoor van de gemeente de ruimte krijgen. We hebben nu zelf invloed op het ontwerp en de ruimtelijke en ecologische inpassing van het energiepark. Ook kunnen we op passende wijze invulling geven aan de maatschappelijke meerwaarde. Ik durf haast wel te zeggen dat dit energiepark een voorbeeld is voor hoe een lokale energiecoo¨peratie kan bijdragen aan de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen in de energietransitie”.

Volgende stap in realisatie
Met de ondertekening van de overeenkomst en het vestigen van het erfpachtrecht kan de energiecoöperatie de volgende stap zetten in de realisatie van het energiepark. Eerder is al de omgevingsvergunning en SDE++ subsidie verkregen. Op dit moment werkt de energiecoöperatie aan de selectie van een partij die het park in opdracht van de coöperatie gaat bouwen en onderhouden. De energiecoöperatie verwacht dat na de zomer gestart wordt met de bouw van het energiepark welke vervolgens begin volgend jaar in gebruik kan worden genomen.

(Afbeelding: Ömer Sezen)